MAKEDONYA EĞİTİM SİSTEMİ

           
            Egitim genel anlamı ile bireyin davranışlarını istenilen yönde değiştiren ve bireyi yetiştirip sosyal yaşama hazırlamak için gerekli bilgi ve beceri(ler)  kazanmasına yardım eden süreç olarak tanımlanabilir. Eğitim yalnızca bireyi etkilemekle kalmayıp, aynı zamanda toplumu etkileyen ve toplumdan etkilenen bir süreç olduğu için, üstüne epeyce çalışılan bir alan haline gelmiştir. Günümüzde küreselleşme ile devletlerarasındaki rekabet ekonomi alanında olduğu kadar eğitim alanında da etkisini göstermektedir. 21. Yüzyılda uluslar, kendi eğitim politikalarını küresel yönelim çerçevesinde belirlemektedir. Bu doğrultuda her ülke kendi siyasi, ekonomik, toplumsal ve kültürel yapısına uygun olan bir eğitim sistemi oluşturur. Diğer bir deyişle toplumun tüm sistemleri gibi eğitim sistemi de gerek ulusal gerekse uluslararası gelişmelerden etkilenir. Kısacası gelişmekte olan ve gelişmiş ülkeler, eğitim ve diğer alanlarda düzenlemeler yaparken küresel eğilimlere duyarsız kalamaz.

            Makedonya eğitim sistemi Avrupa'nın eğitim sistemi ile bağıntılı olarak oluşturulmuştur. Bunun nedeni hem Makedonya'nın AB süreçlerinde aday ülke olarak görülmesi hem de uzun yıllar Yugoslavya'nın Avrupa ülkelerinin etkisinde ve himayesinde kalmış olmasıdır. Makedonya eğitim sisteminde ilkokul ve ortaokul (8 yıllık süre) zorunlu kabul edilmektedir. Eğitim dili olarak asıl olan Makedonca'nın yanında Arnavutça, Türkçe, Çingene Dili ve Sırpça yer almaktadır. Aynı zamanda Boşnakça ve Ulahça dilleri ise okullarda seçmeli ders olarak okutulmaktadır.

            Makedonya eğitim sisteminde zorunlu eğitim sürecinden önce okula hazırlık aşaması yer almaktadır. Bu da Türkiye'de ve diğer ülkelerde karşılığı anaokuluna tekabül eden ve henüz ilkokul çağına gelmemiş çocuklara birtakım gündelik pratikleri öğretme de ve onları okul hayatına hazırlama da ön adım olarak kabul edilir. 8 yıllık zorunlu bir eğitimin ardından öğrenciler 3 veya 4 yıl arası değişen bir ortaöğretim basamağına adım atarlar ki bu basamak lise adı altında toplanabilir. Bu liseler işlevleri ve eğitimleri bakımından farklı alanlara ayrılmıştır. İlkokulu tamamlayan her birey bu liselerden birine girmeye hak kazanmıştır.
            Devlet Makedon eğitim kurumları için farklı dillerde kitap hazırlatmaktadır. Bunun nedeni her bireyin kendi anadilinde ilkokuldan üniversiteye kadar eğitim görebilmesidir. Bu eğitim sisteminin içinde de bulunan anadil kuralı Makedonya'nın anayasasında da yer almaktadır. Örneğin; ülke nüfusunun küçük bir kısmını olşuturan Çingeneler ilk ve ortaokulda kendi anadilleri ile eğitim alma hakkına sahiptirler. Bu nedenle Makedon halkına mensup olmayan ya da Makedonca bilmeyen kişiler rahatlıkla kendi anadillerinde eğitim görür ve gerek lise de gerek üniversite de başka bir özel bölüm ya da kuruma ihtiyaç duymazlar. Örneğin Makedonlarca önemli bir eğitim kenti kabul edilen Üsküp'te Yosip Broz Tito Lisesi Türkçe eğitim vermektedir. Diğer önemli bir eğitim merkezi da ise Niko Lestor Lisesi Makedonca, FON Lisesi Arnavutça, Yahya Kemal Lisesi ise Türkçe eğitim vermektedir. Anadiller sadece düz liselerde değil meslek liselerinde de eğitim dili olarak kullanılmaktadır.
            Günümüzde Makedonya'da temel eğitim kurumlarında ve liselerde okutulan Türkçe anadil ders kitapları Makedonya Eğitim ve Spor Bakanlığı ile Makedonya Pedagoji Kurumu tarafından hazırlanmaktadır.
Türkçe dilde eğitim görenler aynı zamanda Makedonca'da öğrenerek zamanla çift dil konuşur hale gelebilirler. Bu da hem kendi dilinde eğitim alma fırsatını sağlar, hem de kendini dil açısından geliştirmenin de kapılarını açar.

Liselerden sonra isteğe bağlı olarak kişiler üniversite ve yüksek öğretim kurumlarına geçiş yapmaktadır. Her birey hayatı boyunca üniversitede eğitim alma hayalini kurmuştur. Üniversite'ye giriş ve devamında ki aşamalarda her ülke kendi belirlediği sistemle hareket etmektedir. Makedonya son yıllarda üniversite okumak için tercih edilen ülkeler arasındadır. Bunun nedeni sınav sistemine dayalı bir öğrenci alımının olmamasıdır. Türkiye'de üniversite kurumlarına girmek için LYS,YGS gibi sınavlardan alınan puanlara göre değerlendirmeler yapılırken Makedonya'da sadece lise diploması ile üniversite kurumlarına kayıt yapılmaktadır. Türk öğrencilerin özellikle Makedonya'daki üniversiteleri tercih etmelerinde kültürel olarak yakınlık ve eğitimin daha ucuz olması etkenleri önemli rol oynamaktadır.  Ayrıca Makedonyadaki üniversiteler dış ülkelerin yüksek öğretim kurumlarınca tanınmakta ve bu üniversitelerden alınan diplomalar tüm AB ülkelerinde geçerli kabul edilmektedir.
            Makedonya'daki üniversiteler genel olarak devlet tarafından maddi olarak destek görmektedir. Bunun nedeni üniversitelerin Makedon eğitim sistemi içerisinde önemli eğitim kurumları kabul edilmesidir. Üniversite bulunan yerler; Üsküp, Manastır, İştip ve Teteva’dır. Üsküp'te Üsküp Üniversitesi (Kiril Metodi Üniversitesi),  İştip'te  Istip Üniversitesi (Goce Delcev Üniversitesi), Manastır'da  ST. Klement Ohridski Üniversitesi (UKLO Üniversitesi) ve Tetova’da yer alan Tetova Devlet Üniversitesi (Kalkandelen Üniversitesi) yer almaktadır. Bu üniversiteler Makedonya'da hem devlet tarafından destek gören, hem de eğitimi açısından önemli üniversiteler arasında sayılmaktadır.

Makedonya üniversitelerinin çoğunluğu başkentte ve merkez kabul edilen bölgelerde yer almaktadır. Bunun nedeni yaşam standartlarının uygunluğu ve gündelik yaşam adına her şeye kolay ulaşılabilirliktir. Ayrıca bu merkez bölgelerde öğrenciler kendilerine rahatça iş alanı bulabilmekte ve eğitimlerini çalıştıkları part time işlerle devam ettirebilmektedirler. Makedonya üniversitelerine girişte elbette öğrencileri cezbeden en önemli etmen ise sınavsız üniversite okuyabilecek olmaktır. Birçok öğrenci uzmanlaşmak istediği alanda hayatını bir kaç saatlik sınava sığdırmamakla birlikte, sınava hazırlanırken tonlarca para döktüğü özel kurumlardan da (dershane vb.) kurtulmuş olacaktır.  Aynı zamanda yurtdışında eğitim göreceğinden hem bulunmuş olduğu ülkenin dilini( Makedonca ve Arnavutça) öğrenecek, hem eğitim aldığı bölüm Ingilizce ise Ingilizcesini geliştirecek, hem de kültürel birtakım kazanımları olacaktır. Dolayısıyla aldığı eğitimden sonra belirli bir kültür ve bilgi birikimi ile geri döneceği ülkesine de daha faydalı bir vatandaş olma yolunda ilerleyecektir.
Yurtdışında okumakla ilgili her desteği EuroStar Yurtdışı Eğitim Merkezi'nin uzman kadrosundan alabilirsiniz. Kendinizi özel ve ayrıcalıklı hissetmek için yapmanız gereken tek şey EuroStar'a internetten veya telefonla ulaşmak irtibat bürolarını ziyaret etmektir.